MÙA LÚA MỚI TRÊN VÙNG ĐẤT THIÊN TRƯỜNG

                               Ảnh: Cổng đền Trần ở phường Mỹ Lộc (TP Nam Định)                                                         

               Vùng đất Xuân Trường - Giao Thủy một phía giáp biển, một phía giáp vùng Hải Hậu, còn hai phía được tắm mát bởi phù sa sông Hồng và sông Ninh Cơ. Bên kia sông Ninh Cơ là vùng đất Trực Ninh. Đây là một trong những vùng đất thang mộc của nhà Trần. Trong ba lần giặc Nguyên sang cướp nước Đại Việt thì cả ba lần vua tôi nhà Trần đều bỏ kinh thành Thăng Long, xuôi dòng sông Cả (sông Hồng) lui về hương Tức Mặc. Nơi đây, các vua Trần xây dựng nhiều hành cung. Nhiều cuộc nghị sự đã diễn ra tại đây. Một trong những hành cung đó bây giờ là di tích đền Trần thuộc phường Mỹ Lộc, thành phố Nam Định. Năm 1262, vua Trần Thái Tông cho lập phủ Thiên Trường. Điều này có nghĩa, trước năm 1262 chúng ta đã có làng Tức Mặc với đơn vị hành chính là cấp hương (giống như ở thời Lý). Nhưng khi ấy, một làng (hương) to bằng một huyện bây giờ. Sau đó Thượng hoàng Trần Thái Tông đã xuống chiếu đổi hương Tức Mặc thành Phủ Thiên Trường. Trong Dư địa chí, Nguyễn Trãi chép: Phủ Thiên Trường bao gồm 4 huyện: Giao Thủy, Nam Chân, Mỹ Lộc và Thượng Nguyên. Hành cung Tức Mặc khi đó là thủ phủ. Kể từ khi chính thức được đổi thành Phủ Thiên Trường (1262) đến nay (2013), Thiên Trường- Nam Định đã trải qua 751 năm lịch sử.
             Tôi về nơi đây những ngày lúa hai bên đường tỉnh lộ và ven đê sông Hồng, sông Ninh Cơ đã chín. Tuy chưa chín rộ, còn nhiều thửa ruộng mới chín đỏ đuôi nhưng nhìn khắp cánh đồng đã trải một màu vàng óng ả. Lúa bằng đầu cây, không có thửa nào cây cao trội vì nông dân cấy cùng một giống lúa, cấy cùng một thời điểm sau tết ta. Buổi tối đi trên đường làng hoặc ra hóng mát phía bìa làng, hương lúa phả về thơm nức. Những đám rơm đã tuốt sạch hạt thóc phơi rải rác trên đường làng cũng vẫn tỏa ngào ngạt hương lúa mới. Bà con không đun rơm nữa mà chỉ phơi khô đốt bón ruộng. Nhiều gia đình dùng ga, bếp than tổ ong hoặc đun bếp trấu. Đi trên đê sông Ninh Cơ, gió mát rượi từ sông phả sang, từ cửa biển Thiên Trường (Giao Thủy) thổi vào lồng lộng mang theo ngạt ngào hương lúa mới đầu mùa. Tiếng chuông nhà thờ xứ Bùi Chu ngay cạnh sông Ninh Cơ thong thả buông, xen lẫn tiếng sáo diều vi vút làm tôi nao nao trong tâm trí. Bất giác, tôi nhớ đến giai điệu bài hát "Ngày mùa" của cố nhạc sĩ Văn Cao. Ông viết bài hát này năm 1948 nhưng vẫn tươi rói giai điệu một mùa vàng nông thôn Việt Nam yên bình. Tôi rất yêu bài hát này như yêu đồng lúa chín trĩu vàng nơi quê nhà mến thương

Ngày mùa vui thôn trang,
lúa reo như hát mừng.
Lúa không lo giặc về
khi mùa vàng thôn quệ
Ngày mùa vui thôn xóm,
đầy đồng giáo với gươm,
súng tì tay anh đứng,
em ngừng liềm trông sang.
Lúa lúa vàng, đồng lúa bát ngát trờị
Bao tay liềm từng nhánh lúa thơm rơị
Ngày vui quân du kích đứng im trông lúa dập dờn.
Người người qua gánh lúa,
nón nghiêng nghiêng cười ai
(Ngày) mùa vui thôn trang,
cũng như trên cánh đồng.
Nhớ công ơn già Hồ,
khi mùa vàng quê hương.
Ngày mùa quân du kích
đặt từng gánh trước sân,
dân làng vui như tết,
qua mùa này không lọ
Gánh thóc vàng từng lớp gánh về.
Gánh thóc vàng từng sớm nắng trên đê
Ngày vui quân du kích đứng im trông lúa dập dờn
Rồi rời sang xóm khác, nhớ lúc ai nhìn theọ

KHÓM CHUA ME (TẢN VĂN)

Có những phút giây nhớ quê, nhớ mẹ, tôi lại nhìn trân trối khóm chua me dại hoa tím mọc hoang bên mé vườn. Ngày tôi còn bé, mẹ đi gặt, đi cấy lúa chiêm về, thường đổ từ trong cái giỏ tre đeo bên mình ra một ít cá thòng đong, mại cờ, cá giếc nhỏ, tôm, tép, cua... Mẹ bảo tôi ra mé ao đầu ngõ xóm lựa hái cho mẹ nắm lá chua me về để mẹ nấu "ù" lên một bát riêu cá chua. Tôi thích bắt con đỗng đễnh (còn gọi là con liêng liễng hoặc liễng), thứ côn trùng cánh cứng lưỡng cư buộc chân giả làm trâu chơi. Con côn trùng này giống như con cánh cam nhưng vỏ màu cánh gián hoặc đen đen, có thể bay hoặc sống dưới ruộng, ao. Con này vặt cánh, càng, nướng ăn thơm ngậy không khác gì cà cuống, muôm muỗm. Con cà cuống thường có ở vụ lúa chiêm, mẹ tôi đi gặt về hay bắt cho tôi chơi chán rồi nướng ăn. Cà cuống, muôm muỗm nhiều đến nỗi, lúa gặt về để ở sân, từng đàn cà cuống, muôm muỗm ăn ánh đèn dầu bay về đậu vào các lượm (bó nhỏ) lúa.
Ai đó nhớ cây đa, bến nước, sân đình. Còn tôi, đám lá chua me dại mọc hoang luôn gợi nhớ về tuổi thơ êm đềm bên ông bà, cha mẹ và lũ em cùng những nếp nhà mái rạ thâm xỉn màu thời gian. Hình ảnh cái chum sành màu gan gà ông tôi đặt hứng nước mưa từ cây cau già trước cửa bên dậu mồng tơi làm bằng tre còn mãi trong tôi. Bà tôi bảo nước mưa nấu chè mới ngon và xanh nước, nhưng phải là thứ nước mưa lưu niên, nước mưa mới nấu không ngon. Tôi phải xách hai cái vò gốm sành màu da lươn sang hàng xóm xin từ cái bể nước mưa về cho bà nấu nước. Cái bể này trong sân của khu nhà một địa chủ. Sau cải cách ruộng đất 1955, khu nhà được chia cho 4 hộ bần cố nông. Cái bể được dùng chung. Bây giờ cái dinh cơ đồ sộ đó không còn nữa.
Tôi là gã trai làng đang lưu lạc chốn phồn hoa đô hội luôn luôn nhớ trong mình vẫn ẩn giấu một góc quê da diết và rất có ý thức về điều đó. Anh Nguyễn Trọng Tạo, nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhạc sĩ có bài thơ hay đến mủi lòng về quê hương. Đó cũng là một góc nhìn, một góc nhớ của con người hào hoa, đa tài này. Đệ xin phép bác Nguyễn Trọng Tạo post bài thơ CỎ MAY TRÊN SÂN THƯỢNG lên cho làng FB thưởng thức. Tôi cũng xin phép nhà văn Đỗ Trọng Khơi, đồng nghiệp, đồng hương được post lên cả bài bình hay của anh về bài thơ này. Mong các anh không nỡ trách cứ gã nhà quê đang nao lòng nhớ cố hương

CỎ MAY TRÊN SÂN THƯỢNG

Thơ Nguyễn Trọng Tạo

Cỏ may khâu áo làng quê

cớ chi gió thổi bay về trời cao

ta trên sân thượng chạm vào


cỏ may. Ta cúi xuống chào... cỏ may!

Đời phiêu bạt sáu tầng mây

từ trên chót đỉnh nhìn ngây phố nhà

nào ngờ cỏ đã đơm hoa

găm vào ta nỗi xót xa tận lòng.


Người như con tốt sang sông

chìm trong phố thị còn trông quê nhà

áo quần chẳng rách như xưa

Trái tim rạn vỡ vẫn chưa vá lành.

Cỏ may không hẹn mà xanh  


                                                 

tìm ta khâu vá cho lành vết thương

ngang trời hoa cỏ đẫm sương

loanh quanh sân thượng mà thương cánh đồng.

LỜI BÌNH CỦA ĐỖ TRỌNG KHƠI:

Cảm xúc thơ bắt đầu từ một cái nhìn ngỡ ngàng, sửng sốt về một sức sống bền dai tươi tốt lạ lùng. Sức sống một loài hoa cỏ. Loài cỏ may vốn chỉ nẩy nở ở cánh đồng. Vậy mà như theo bước người "phiêu bạt sáu tầng mây" cỏ vẫn đơm hoa trên sân thượng nơi thành phố. Như một cuộc rượt đuổi, một ám ảnh không thể dứt. Như một định mệnh của tình yêu, của số phận kẻ nhà quê.
Nhà quê một khái niệm vừa bao la, trìu tượng vừa cụ thể xương máu. Những hình bóng người thân, cảnh vật thiên nhiên... sẽ mãi theo bước người tha phương dựng một cõi nhớ da diết vô cùng. Cái cõi nhớ mang riêng một hệ thời gian và nó luôn trong tình trạng mở cửa dẫn bước người trở về. Một mảnh trăng, màu khói, hay một miếng ăn ngon... tất thẩy như đã thành chất gây men gây nghiện. Thời gian nỗi nhớ thương càng lùi xa càng thêm cộng hưởng. "Ngẩng đầu nhìn trăng sáng / Cúi đầu nhớ cố hương..." (Lý Bạch) hay "Anh đi anh nhớ quê nhà / Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương" (Ca dao). Và ở thơ Nguyễn Trọng Tạo, hình ảnh mang bóng dáng quê nhà đó là "cỏ may khâu áo làng quê".
Nỗi nhớ thời gian là cảm xúc chủ đạo chi phối thơ Nguyễn Trọng Tạo qua các tập thơ ông cho in gần đây. Như Đồng dao cho người lớn, Nương thân, Thế giới không còn trăng... Bài thơ Cỏ may trên sân thượng rút từ tập Thế giới không còn trăng tiêu biểu cho hướng cảm xúc này. Và nỗi nhớ thời gian ở bài thơ này còn nằm sâu, rất sâu trong một vết thương tình yêu: Trái tim rạn vỡ vẫn chưa vá lành. Bởi vậy "cỏ may" xuất hiện mang trong nó cả hình bóng quê nhà với chức năng "khâu vá" cho vết thương: Tìm ta khâu vá cho lành nhớ thương. Mang ý niệm cao quý đó, tư tưởng thơ mới tạo nên một biểu cảm: Cỏ may. Ta cúi xuống chào cỏ may. Ấy là cái "cúi chào" cả hình bóng quê nhà mà cỏ may là một cưu mang, một khả thể duy nhất đưa lại hình bóng quê nhà trong tâm cảnh đó. Và cũng qua đây cho hay, từ con mắt nhân sinh quan ấy một thế giới mang sức ôm trùm thời gian (nỗi nhớ) trượt sang không gian (cảnh sống): Ngang trời hoa cỏ đẫm sương / Loanh quanh sân thượng mà thương cánh đồng... là một tổng thể bao quát mà ẩn ức, cô lẻ. Chữ "ngang trời" đặt bên chữ "loanh quanh" thể hiện ý niệm tinh thần ấy. Đại từ nhân xưng Ta và hình ảnh "sáu tầng mây", "ngang trời" họa nên vị thế cao sáng đấy, tuy vậy nó vẫn không thể làm giảm thiểu và nó cũng không hề có ý định giấu diếm đi một thân phận, một nỗi buồn cô vắng, cô thôn nơi phố thị: Người như con tốt sang sông / Chìm trong phố thị còn trông quê nhà... Ấy là tấm chân dung chân thực của một phận người mang ký ức tình yêu với chốn làng quê như định mệnh và như một thực tại sống.
Cỏ may trên sân thượng: Tình buồn mà cảnh đẹp. Ý nhẹ thoát, chữ giản dị. Với yếu tố cấu thành bút pháp ấy, bài thơ đã dựng nên một cõi nhớ riêng. Và đấy cũng là cõi quê nhà muôn thuở của những hồn thi nhân xưa nay vậy.

THU ĐÃ QUA

                                                                                  

                                   THU ĐÃ QUA

                          Mùa thu đi qua sân nhà em,                 

                          nhuốm vàng màu áo

                          Mùa thu đi qua ngõ nhà anh,

                          mây trắng bồng bềnh hư ảo

                      

                          Lá vàng rơi nghiêng,

                          nỗi nhớ rơi nghiêng,

                          rót vào chén rượu,

                          chạm bờ môi giọt đắng

                      

                          Lạnh bờ vai

                          Mùa thu đi qua tự bao giờ.

                                                       

                                                                 05h 24/3/2004

                                                          

                                                          NGUYỄN ĐÌNH THÁI

EM - CON ĐƯỜNG VÀ GIỌT SƯƠNG*

          

Ánh sao trời mờ tỏ khuôn mặt em,

con đường vắng sương đêm mát đất

Lóng lánh sao, long lanh đôi mắt,

lúm đồng tiền in dấu đỏ ngực anh

                                       Rạng rỡ em cười, đôi mắt long lanh

                                       Sương đêm xuống làm duyên trên mái tóc

                                       Nồng nàn hương thơm trong hơi thở gấp

                                       Anh chạm vào thổn thức vai em

Chỉ hai đứa mình ngồi với sương đêm,

em nũng nịu nép vầng ngực anh vạm vỡ

Em khúc khích trong ấm nồng hơi thở

Em mải mê, ngọt lịm môi xinh

                                         Cả thời trai anh ngơ ngác đi tìm

                                         Vạn quả đắng, trời đền riêng quả ngọt

                                         Gieo triệu hạt mới gặt mùa hạnh phúc

                                         Ta ươm hoa cho kết trái vụ sau

Sợi tơ trời trói ta lại với nhau

Tình yêu chỉ đôi tim mách bảo

Em ơi, rồi sẽ qua mùa giông bão,

em lại cười khúc khích giữa ngực anh

                                                                             4-/2003

                                                                  NGUYỄN ĐÌNH THÁI

* Rút trong tập thơ GƯƠNG THAN LẤP LÁNH - NXB Văn học 2011

ĐỢI THU*

    

Có một chiều Tháng Tám, anh vắng em,

ly rượu tràn, không buồn đưa tay nhấc

Lá vàng rụng, vương trên mái tóc,

rớt xuống bàn, nỗi nhớ cong queo

Bao người qua, anh thơ thẩn trông theo

Chợt tiếng quen, giật mình xoay ghế lại

Tiếng dịu dàng của mấy cô con gái,

không phải em. Em ở tận nơi nao?

Thu úa vàng ở tít tận trời cao,

anh ngước mắt chạm cái nhìn vòm lá,

chợt chạm vào long lanh cái nhớ

Chạm vào môI, ly rượu rơi nghiêng

Chiều muộn dần, đợi mãi chẳng thấy em

Rượu hết rồi, lấy chi bầu bạn

Chén khô rồi, nhưng nhớ thì không cạn,

nỗi khổ nào bằng nỗi khổ chờ mong?

Em lỡ hẹn, để  anh đợi trông,

Rượu uống một mình say nghiêng, say ngả

Bất giác, đưa tay cầm chiếc lá,

thổi bay lên trời, anh thầm gọi: thu ơi…

                                                    16/8/2003

                                     NGUYỄN ĐÌNH THÁI

* Rút trong tập thơ GƯƠNG THAN LẤP LÁNH

   NXB Văn học 2011

CHIỀU VẮNG EM

VŨ KHÚC THỢ LÒ

        

                         Tặng con tôi và tất cả thợ trẻ Than Hà Lầm  

          Người thợ lò tôi gặp chiều nay

          Chính là người như tôi đã thấy

          Người thợ ấy đêm qua trên sàn nhẩy

          Tôi gặp anh trên chuyến Mô tô ray

          Anh nhịp nhàng trong vũ điệu mê say

          Xoay tròn Vans, bốc lửa Cha cha, Rumba sôi nổi

          Tôi thử hình dung qua từng bước nhảy

          Nhịp khúc nào khéo xoay nhịp choòng khoan

          Vũ điệu Rum-ba nhún nhảy tới gương than

          Kíp lê múa Tang go trên băng tải

          Lò thủng, gió tươi lùa. Vans trong lò cái

          Roc. Phăm phăm, xối xả vỉa than tuôn

          Vuốt mồ hôi, lại luyến láy “người ơi”,

          hẹn người về gương than đen nhánh

          Cặp mắt nào chợt về lóng lánh

          Tình chát dân ca, giòn phách lới lơ

          Lò chợ chiều ngập vũ điệu Rum ba

          Mìn nổ, tựa Roc sàn đang bốc lửa

          Vạm vỡ ngực trai. Than ào như suối vỡ

          Tim trai lò thậm thịch Cha cha cha

          Anh gặp tôi sau buổi tan ca:

         “ Ai dám bảo thợ lò không sành điệu

          Ai thiếu gì nhưng chúng tôi không thiếu,

         chủ nhật nào cũng vũ điệu Cha cha cha”

                                                         4/7/2010

                                              Sửa lại:30/9/2010

                                                                                

                                           NGUYỄN ĐÌNH THÁI

                                                  

BỨC PHÁC HỌA THỢ LÒ CƠ BẢN*

                                                                           Tặng thợ lò KTCB1

 

                             Ẩn đằng sau gương mặt loáng mồ hôi

                             là nét duyên của thợ lò Cơ bản (1)

                             Khuất phía trong tấm áo xanh bụi bám.

                             vạm vỡ ngực trần của những chàng trai.

                             Tổ chúng tôi nhiều tuổi nhất mới hăm hai,

                             còn sàn sàn đôi mươi, mười chín

                             Tranh luận với nhau, ít người chịu nhịn,

                             bởi chẳng đứa nào lép vế chịu làm em.

                             Ba mươi chàng trai, ba mươi trái tim,

                             chạm mặt gương than là chung nhịp đập

                             Gương mặt ngời lên, những bắp tay săn chắc

                             Vỉa đá dày phải lùi bước trước chúng tôi.

                             Vì chống dựng lên, lưng áo sũng mồ hôi

                             Uống bao nhiêu cũng không nguôi cơn khát

                             Thế mà hứng, lại hòa chung giọng hát

                             Cơn khát bay đi như chưa khát bao giờ.

                             Phút giải lao cả tổ tập làm thơ

                             Hì hục ghép vần, lại loay hoay chấp bút

                             Thế mới biết làm thơ là khó thật.

                             nhọc nhằn hơn chống cả mấy vì gương (2).

                             Xong vỉa Cánh Tây (3), cả tổ lại lên đường,

                             gõ vào đất bắt vàng đen (4) mở cửa.

                             Sàn sàn đôi mươi, sàn sàn ba chục đứa

                             Tổ Quốc cần than, có chúng tôi!

                                                                                       04/8/2005

                                                                            NGUYỄN ĐÌNH THÁI

                            Bài thơ in trong tập thơ KHƠI NGUỒN SUỐI THAN – NXB Văn học 2010

CHÚ THÍCH:

(1)  Công trường Kiến thiết cơ bản I (Viết tắt là KTCBI) tên một  trong những đơn vị chuyên đào lò chuẩn bị của Công ty Cổ phần Than Hà Lầm – Vinacomin.

(2)  Thuật ngữ nghề mỏ: Tiết diện (mặt cắt phẳng của đá hoặc than) theo khuôn (hộ chiếu) một vì chống lò. Vật liệu dùng chống lò bằng gỗ hoặc kim loại. Ngày   nay loại vì chống này người ta dùng thép chịu lực.                                                                                        

(3)  Tên một vỉa (khu vực khai thác). Vỉa: Một dải đất có tài nguyên than (danh từ địa chất).

(4)  Mỹ từ chỉ than có ý nghĩa ví than quý như vàng. V.I Lê nin đã từng gọi than là “Bánh mỳ của công nghiệp nặng”.

                                                     

KHÚC THƠ TÌNH THỢ MỎ*

                          Ở dưới lò sâu anh gửi em chút ấm

                          Trên ấy nhà sàng có lạnh lắm không em?

                          Đêm. Gió đại hàn. Em có mặc ấm thêm?

                          Anh nhớ nhiều về em lắm đấy!

                          Em thấy không, than dưới lò như sông chảy

                          Vầng ngực anh sưởi nóng sông than

                          Em có thấy ấm nồng tay em

                          hơi thở vỉa than hòa tiếng anh đang thở gấp?

                          Trái tim anh đang hoà cùng nhịp đập

                          Tần suất của tim chung tần suất sàng em

                          Nhịp máy sàng hoà cùng nhịp choòng khoan

                          Anh nghe rõ nhịp tim em trên ấy.

                          Băng tải dài như sông than đang chảy

                          Máy sàng than tựa cầu bắc ngang sông

                          Mưa xuân giăng kết bảy sắc cầu vồng

                          Nhờ sông than nối lò sâu lên em đấy.

                          Áp vào vách than nghe nhịp nhàng tiếng máy

                          Nghe cả tiếng kíp-lê nhảy vũ khúc trên sàng

                          Nghe tiếng mầm cây. Xuân đã sang

                          Nghe tiếng lòng em. Xuân đang đến.

                          Giêng hai này, mùa xuân ước hẹn

                          Mùa cau tươi, mùa trầu quế nồng th¬m

                         Th­a mÑ, th­a thÇy, anh ®Õn cÇu h«n

                          Lễ vật đón dâu: Khúc thơ tình thợ mỏ.

                                                                2h 9/1/2012

                                                      NGUYỄN ĐÌNH THÁI

           Bài đã in trong: - Tập thơ LỬA THAN – NXB Hội Nhà văn 2012

                                      - Tạp chí THAN – KHOÁNG SẢN VIỆT NAM

số Tết Quý Tỵ 2013.

*Giải khuyến khích thơ Lê Thánh Tông lần thứ XIV

năm 2011 

DỰ CẢM THU*

                                  

                                             

                     Chẳng đợi gì, ta về lại mùa thu

                     Mệt mỏi vì sương, nhạt phai vì gió

                     Chợt

                             thót mình

                                            vì sắc vàng

                     lá úa

                    Lùa vào tim, thấy nhịp đập trễ dần đi

                     Chẳng cần chi, ta nán lại trong thu

                     Dự cảm mùa đông về gần lắm

                     Chợt run lên

                                           quờ tay tìm hơi ấm

                     Chạm vào lạnh giá chính tay ta

                    

                     Chẳng cầu chi, ta náu lại với thu

                      Bình thản chờ đông về cầm tay dắt

                      Bỗng đâu thấy lòng mình se sắt

                      Hắt ngược vào trong, hơi thở nhẹ tênh

                      Chẳng cớ chi

                                              ta trốn lại vào em

                      Thu hờ hững

                                           mặc đông về

                                                               phũ phàng

                                                                               buông hơi rét

                      Ta lạnh lùng

                                           lùa tay vào

                                                             miền nuối tiếc

                      Thu rùng mình

                                               trút áo

                                                          trả mùa đông

                                                                           Đã sang 27/9/2010 hai tiếng

                                                                            Sửa lại:30/9/2010

                                                                           NGUYỄN ĐÌNH THÁI

*Rút trong tập thơ GƯƠNG THAN LẤP LÁNH – NXB Văn học 2011

                                              

                    

NHỮNG MẢNH RỪNG CON GÁI*

                                      Những cánh rừng con gái một thời

                                      Ở Sơn Lang, những cánh rừng như thế

                                      Ở Đăk Roong, những mảnh rừng rất trẻ

                                      Rừng trẻ hơn những cô gái chưa chồng.

                            

                                      Làng đơn thân lẻ bóng dưới tán rừng

                                      Mỗi mảnh rừng một mảnh đời con gái

                                      Các chị già, rừng thì trẻ lại

                                      Rừng hồi sinh trên đất chết đioxin.

                                      Những nàng xinh xinh, con gái đất Hưng Yên

                                      Những o nớ đến từ Nghệ An, Thanh Hóa…(1)

                                      Những phơi phới xuân thì đi ươm cây xứ lạ

                                      Phơi phới ước mơ về những cánh rừng.

                                      Chiều ríu ran những giọng nói chưa chồng

                                      Vỡ vụn thủy tinh giòn tan cười con gái

                                      “Tiếng quê tau, răng mi cứ nhại

                                      Chừ… phạt vạ mi phải hát mấy điệu chèo”

                                      Điệu “Sa lệch chênh” nghiêng ngả rừng chiều

                                      Cô gái Hưng Yên bỗng buông chùng câu hát

                                      Cả cánh rừng vỡ òa tiếng khóc

                                      Cố hương! Chao ôi, vời vợi trùng xa.

                                      Giấu kín phong thư em gái quê nhà:

                                      “Người yêu chị vừa hôm qua lấy vợ

                                      Chị ơi, đừng buồn nhiều, chị nhớ…

                                      Chị mới còn mười tám, đôi mươi thôi!”

                                      Giấu kín quặn đau trong gượng gạo nụ cười

                                      Níu lấy thân cây, cây đỡ người không gục ngã

                                      Cây thì biếc, người sạm đen đôi má

                                      Cây yêu người, rừng run rẩy hồi sinh.

                                      Không phụ người, rừng ngút ngát tươi xanh

                                      Cây phổng phao thành cánh rừng con gái

                                      Những cô gái không phổng phao trở lại,

                                      bởi nước mắt, mồ hôi vắt kiệt tưới rừng.

                                      Thời thanh xuân, má con gái thắm hồng

                                      Thắm hồng ấy xanh vào vòm lá biếc

                                      Tóc rụng bao lần qua nghìn cơn sốt rét

                                      Quờ tay nhau tìm hơi ấm giữa đêm mưa.

                                      Ngày ở Tây Nguyên đủ cả bốn mùa

                                      Sáng xuân, trưa hạ, chiều thu mát

                                      Lán con gái đêm về chung chăn đắp

                                      Nhiều đứa nhớ quê, nhớ mẹ khóc rung giường.

                                      Chín tháng mùa khô, chín tháng nằm rừng

                                      Mùa mưa lũ lại hành quân về “hậu cứ” (2)

                                      “Biết thế ni nỏ muốn về trong nớ

                                      Ba tháng ngồi không nhớ mẹ, nhớ rừng thêm”.

                                      Biết là mùa mưa gian khổ nhiều hơn

                                      Nhìn xoong bo bo, quay đi ôm mặt khóc

                                      Nhìn lũ về, suối ngập tràn, sông chảy xiết.

                                      Cháy cả ruột gan: rừng có sao không?                                

                                      

                                      Làng đơn thân, những cô gái chẳng lấy chồng

                                      Quay lại, quay đi vẫn lưng ong con gái

                                      Thèm quay quắt một tiếng người khác phái

                                      Nhớ nôn nao một tiếng gọi : “Em ơi…!”

                                                                                                       

                                      Làng đơn thân, bao thân phận con người

                                      Hồ nước tưới cây, “… một mình em vượt cạn.

                                      Vượt cạn ngay cả khinh khi ghẻ lạnh

                                      Vượt cạn ngay cả nghị lực của chính mình…”

                                      Những cô gái không bao giờ lấy chồng

                                      Cây rừng kết phòng the mà không chú rể

                                      Những cánh rừng đang thì rất trẻ

                                      Chỉ những đứa trẻ “xin” là duy nhất đàn ông.

                                      Ơi KBang, Sơn Lang, Đak Roong (2)

                                      Ơi những cánh rừng Tây Nguyên thăm thẳm

                                      Rừng hoàn nguyên, cây trẻ trung xanh thắm

                                      Tôi chợt hiểu vì sao, lá chát mặn trên môi.

                                                                                          02h 30 23/8/2012

                                                                                   NGUYỄN ĐÌNH THÁI

CHÚ THÍCH:

* Nhân đọc bài báo “Những cánh rừng con gái” của nhóm tác giả Thanh Toàn và Hữu Cường đăng trên trang 7 chuyên đề An ninh – Xã hội, báo Nhân Dân cuối tuần, số ra ngày12/8/2012.

(1) Theo số liệu bài báo: Năm 1984 có gần 3000 cô gái từ miền Bắc và bắc Trung bộ được vận động, xung phong về làm nhiệm vụ ươm cây, phát cỏ, trồng rừng tại Gia Lai trong số gần 5000 người.

(2) Nơi đơn vị đóng bản doanh. “Hậu cứ”: Cách dùng từ chỉ địa điểm đứng chân của đơn vị tác chiến thời chiến tranh. Tác giả (phần thơ) coi công cuộc trồng rừng cũng gian khổ, ác liệt chẳng kém những ngày đánh giặc.

(3) Những địa danh thuộc huyện KBang (Gia Lai).