CÓ CHÚ THƯƠNG BINH NÀO CÒN SỐNG NHẬN RA CHỮ VIẾT CỦA MÌNH KHÔNG?

• CÓ CHÚ THƯƠNG BINH NÀO CÒN SỐNG NHẬN RA CHỮ VIẾT CỦA MÌNH KHÔNG?
  (Bài viết trên Fb của nhà văn Nguyễn Quang Vinh)

  
  Nếu bạn đi trên đường Hồ Chí Minh, đoạn qua huyện miền núi Minh Hóa (Quảng Bình), khi tới giáp ranh xã Hóa Tiến, bạn sẽ nhìn thấy một bảng chỉ dẫn ghi rằng: tại vùng núi đá thôn Yên Thành, xã Hóa tiến là Sở chỉ huy của mặt trân 559 Trường Sơn những năm chống Mỹ.
  Tôi luồn rừng theo sát người dẫn đường tên là Hòa. Anh đã treo người giữa lưng chừng vách đá tai mèo, nói vọng xuống:" Cẩn thận nghe. Anh bám lấy từng mấu đá mà trèo lên miệng hang, lớ ngớ trượt chân là ngã vỡ mặt đó". Tôi mắm môi mắm lợi đu người lên từng vách đá. Quá nhọc nhằn. Nhưng mà tại sao lại nhọc nhằn thế này, ngày ấy, đường thế này thì làm sao bộ đội, thanh niên xung phong đưa được thương binh vô hang. Hòa nói:" Để đuaa thuaơng binh vô hang quân y, người ta làm những cái thang gỗ dựng ngược, thang này nối thang kia, đi dễ hơn bây giờ"
  Cửa hang đá thấp tè. Nhưng vào trong thì rộng rãi. Hang đá hóa ra lại không phải bắt đầu từ chân núi mà treo ngược giữa lưng chừng dốc. Hòa kéo mấy cây nứa khô, đốt lên thành đuốc dẫn tôi vào trong. Quá khứ không xa lạ nữa, mọi kỷ vậth đang còn ở trước mắt: đôi dép nhựa bốn quai dành cho bộ đội nữ, cho thanh niên xung phong. Những cục pin khô. Những đôi dép cao su đã mòn vẹt. cả cái mũ cối đã mục nát. Hình như còn cả những mẫu vải quân phục. Một cái xẻng đã cháy cán. Một cối đá giã thuốc. Cối đá được đục ngay trên một phiến đá. Hòa nói:" Bà con kể, mấy o y tá thừơng đâm thuốc nam ở cối đá này rồi sắc thuốc cho thương binh uống. Xa hơn một chút, ngay trong ngách hang, vòm đá đen nhẻm muội than. Đó chính là gian bếp. Trèo lên bậc đá cao, tới một vòm hang rông và thấp, đó là nơi nghỉ ngơi cho các thương binh nhẹ hơn. Đây là hang đá quân y. Ngày ấy người ta gọi thế. Tôi đi tới vòm hang dành cho các thương binh nặng. Qua ánh đuốc, tôi ngẩn người đọc những dòng chữ viết một cách khó nhọc trên vách đá. Có dòng chữ viết bằng cách dùng vật cứng khoét sâu chữ vào đá. Lại có dòng chữ viết bằng màu đỏ trên đá, màu vẫn đỏ tươi. Các thương binh viết bằng sơn đỏ.
  May mắn, tôi lại gặp được nhân chứng của thời chiến tranh khốc liệt ấy. Bà tên là Đinh Thị Y, nhà ở ngay chân núi đá có những hang đá một thời. Bà là bệnh binh nặng. Ngôi nhà nhỏ, chỉ đi chừng nửa giờ là vào hang đá y tá.
  Bà Y kể: " 17 tuổi tui vô thanh niên xung phong. Tui nhớ, ngày tui nhập ngũ là tháng 11 năm 1967. Tui ở Binh trạm 12, đội điều trị 14, thuộc bệnh viện 14 đóng trong hang đá y tá. Phụ trách bệnh viện trong hang đá ngày đó là bác sĩ anh hùng quân đội Lê Đính. Đừng có hỏi ngày đó ác liệt như răng. Đừng có hỏi ngày đó bộ đội hy sinh đổ máu như răng. Đừng có hỏi ngày đó gian khổ, thiếu thốn, cực nhọc ra răng nữa. Ghê gớm lắm. Khổ tợn lắm". Chị Y nói, ngày đó, làm chi có chuyện các núi đá vôi này xanh rì như hôm nay. Tất cả đều bị bom Mỹ đánh phá trọc lóc, không còn một bóng cây nào. Ngày, nắng nóng chói mắt cháy da, đêm sương lạnh buốt xương. Các nữ y tá và thanh niên xung phong hàng ngày lo đi gùi gạo, đi cáng thương binh tại các tọa độ lửa trên đường Trường Sơn ở các trọng điểm Trà Ang, Mụ Gịa, Cổng Trời, Khe Ve, La Trọng, Bãi Dinh. Thương binh nhiều lắm. Bộ đội cao xạ, thanh niên xung phong, lái xe, bộ đội xăng dầu, bị thương, hy sinh hàng ngày, nhiều lắm, không nhớ nỗi.
  " Tui nhớ, có những thương binh rất nặng, cần phải cấp cứu ngay. Nhưng hang đá tối om, máy bay quần đảo, không dám thắp đèn sáng. Nếu khi tiêm cho thương binh mà thuốc tiêm chảy, là biết thương binh còn sống, còn ống tiêm bị tắt giữa chừng tức là chết. Có thương binh tui không nhớ tên, bị thương vào sọ não, trước khi chết, đưa cho tui lá thư anh ấy gửi cho vợ ở quê. Tui cầm lá thư đứng khóc cả đêm. Thương lắm. Chú coi. Nghĩa trang dã chiến của mặt trận lúc đầu chỉ là 1 nghĩa trang, sau rồi thêm nghĩa trang số 2, số 3, số 4, số 5, số 6. Có ngày hy sinh 39 đồng chí, phải huy động cả dân quân xã ra đào huyệt".
  Có lẽ phải dựng tại đây một tượng đài. Có lẽ phải làm một việc gì đó cho vùng đất này bớt hưu quạnh. Có lẽ phải đặt một dấu ấn nào đó cho nơi xa xôi này để mọi thế hệ không bị lãng quên cái nơi mà cha ông mình đã sống, chiến đấu vô cùng anh dũng để bảo đảm cho nhịp sống của đường Trường Sơn huyền thoại.
  ----
  Nhân chứng đây- chú thích theo thứ tự:
  -Ảnh 1,2 dấu tích chữ viết của các chương binh nặng trong Hang Quân Y
  -Cựu y tá tại Hang Quân Y: Bà Đinh Thị Y
  -Thung lũng dưới chân núi đá có Hang Quân Y.

  

  

  

  

  Thích · 

ĐÃ TỪNG CÓ MỘT TRANG SỬ NHƯ THẾ

Nhà văn Nguyễn Quang Thân từ thành phố Hồ Chí Minh có bài viết hay. Xin giới thiệu lại bài viết của ông đăng trên BVN 

Đã từng có một trang sử như thế!
Nguyễn Quang Thân

Trà dư tửu hậu

Nhìn lại sử nhà Lê, mặc dù Lê Nhân Tông, ông vua thứ ba sau Lê Thái Tổ cũng là một vua hiền nhưng lại không đủ tôi sáng. Tính ra từ Hội Thề Đông Quan chấp nhận sự đầu hàng vô điều kiện của quân Minh đến khi Lê Nhân Tông bị giết bởi người anh ruột trong một cuộc đảo chính tàn bạo mới chỉ có 32 năm! Hào quang cuộc kháng chiến chống giặc Minh và hai đời thịnh trị “Thái Tổ, Thái Tông, con bế con bồng con dắt con mang” không hãm được đà xuống dốc của một triều đại, nếu không chấn hưng thì xem chừng khó chữa.
Sau khởi nghĩa của Lê Thái Tổ đất nước được phục hưng, bờ cõi được giữ vững. Nhưng 32 năm gọi là thịnh trị thời “nguyên phong” ấy cũng là những trang sử mang nét đặc thù “hậu chiến”, đẫm máu công thần và chính sự tha hóa. Bài ký Trung hưng viết năm Quang Thuận (niên hiệu Lê Thánh Tông từ 1460 – 1469) được Đại Việt sử ký toàn thư chép lại đã tổng kết một cách sinh động “những điều trông thấy mà đau đớn lòng” ấy dưới thời Lê Nhân Tông:
“Nhân Tông mới lên hai tuổi đã sớm nối ngôi vua, Thái hậu Nguyễn Thị là gà mái gáy sớm, Đô đốc Lê Khuyển như thỏ khôn giữ mệnh. Vua đàn bà mắt quáng buông rèm ngồi chốn thâm khuê, bọn họ ngoại lòng tham, khoác lác hoành hành khắp cõi, kẻ thân yêu nắm quyền vị, nạn hối lộ được công khai. Việc văn giáo lặng lẽ như băng hàn, người hiền từ phải bó cánh. Bậc túc nho như Lý Tử Tấn, Trình Thuấn Du thì đẩy vào chỗ nhàn, phường dốt đặc ồn ào như ong đàn nổi dậy, như chó chuột nhe răng. Tể thần như Lê Sủng, Lê Sát thì ngu si không phân biệt sáu loại súc vật, Chưởng binh Lê Điên, Lê Luyện, thì mù tịt, chẳng sao hiểu được bốn mùa một năm. Bậc lương thần như Trịnh Khả, Khắc Phục thì kèn cựa mà giết đi, người tài sĩ như Nguyễn Mộng Tuân thì đẩy vào vòng tai họa. Oan uổng không chỉ kêu xin, mọi việc thảy đều đổ nát. Văn giai như Công Soạn tuổi gần tám mươi, tể thần như Lê Ê không biết một chữ. Bọn trẻ không biết nghĩ, làm bậy ngông cuồng, người già chẳng chết đi, trở thành mối họa. Bán quan mua kiện, ưa giàu ghét nghèo. Hiền tài là rường cột của triều đình mà sạch không như quét đất. Văn chương là khí vận của nhà nước mà im ắng tựa cỏ khô. Bọn xiểm nịnh được tin dùng, kẻ đao bút được tiến cử. Lòng người sôi động, đường sá xôn xao. Bọn tặc thần Phạm Đồn, Phan Ban, Trần Lăng, Ngô Trang và phương chó lợn hơn 300 đứa, nửa đêm dám cả gan bắc thang trèo tường lẻn vào như là vào chỗ không người. Vua và Hoàng thái hậu đều bị hại, thương thay!” (Đại Việt sử ký toàn thư, Nxb Văn hóa Thông tin in lần 3, tập II, trang 216).
Nói theo ngôn ngữ ngày nay cho dễ hiểu, trong cái xã hội được coi là “thái bình” ấy của nước ta cuối triều Lê Nhân Tông có đủ các loại tệ nạn. Văn hóa, đạo đức xuống cấp tệ hại. Kỷ cương phép nước rối mù… Tình trạng ê chề này không phải huyên truyền mà đã được ghi vào chính sử.
Xã hội nhiễu nhương mất tám tháng dưới triều vua đảo chính Nghi Dân. Nhưng công thần và trung thần Lam Sơn vẫn còn đó. Và những người anh hùng Lam Sơn một thuở như Nguyễn Xí, Đinh Liệt đã phục hưng được kỷ cương, đưa được một minh quân bậc nhất lịch sử là Lê Thánh Tông lên ngôi báu. Nhân dân và đất nước luôn có cơ hội trung hưng. Lê Thánh Tông đã minh oan cho Nguyễn Trãi, giữ gìn được biên cương xã tắc với câu răn để đời: “Ta phải giữ gìn cho cẩn thận, đừng để cho ai lấy mất một phân núi, một tấc sông của vua Thái Tổ để lại”. Nhà vua cũng chăm lo phục hưng kỷ cương phép nước và thuần phong mỹ tục cũng như sự nghiệp văn học nước nhà. 24 điều răn của Lê Thánh Tông quảng bá cho dân tuân theo cùng với việc cho hoàn thiện bộ Lê triều hình luật khởi thảo từ thời Lê Thái Tổ, đã đưa một xã hội nhiễu nhương vào nền nếp thịnh trị. Đặc biệt, hòa bình được thiết lập lâu dài 360 năm cho đến ngày Tôn Sĩ Nghị kéo quân qua biên ải (1428 – 1788), kẻ thù phương Bắc chỉ biết ôm hận Lam Sơn mà không dám nhòm ngó giang sơn Đại Việt. Chưa có triều đại nào giữ được giấc mộng hòa bình dài như thế trước kẻ xâm lược phương Bắc.

Xin đừng ngạc nhiên và sửng sốt. Lịch sử cũng đã từng có những trang u ám. Thịnh suy là vô thường, cũng là lẽ thường. Nhưng xã tắc là trường tồn. Nhân dân là vĩnh viễn. Đọc lại lịch sử để giữ được lòng tin vào chân lý muôn đời ấy.



N. Q. T.

NHỮNG NHÀ BÁO CAN ĐẢM VÀ TRUNG THỰC

Hoàng Tám Bùi

"Một thằng viết báo trung thực cần lắm một Tổng biên tập trung thực"!

Làm thằng quân, khen sếp mình trên Fb mình là PHÔ. Nhưng phải công nhận, Nguyễn Quanh Vinh nói đúng.
Gần đây, không ít người khen những bài viết trên BLOG của mình và Lê Chân Nhân là trung thực, dũng cảm... Mình phải giải thích rõ rằng ko phải chúng tôi dũng cảm mà TBT tôi dũng cảm. Lý do, TBT là người quyết định. Nếu ông ấy không bật đèn, duyệt cho đi thì hay đến mấy, dũng cảm đến mấy cũng ném vào sọt rác.

" Một thằng viết báo trung thực cần lắm một Tổng biên tập trung thực"! Một nhận xét chuẩn không cần chỉnh.

Mình sẽ viết về chuyện này sau khi mình hoặc TBT mình nghỉ hưu!
He!

Nguyễn Quang Vinh

TẠI SAO LẠI VIẾT CÁC NỮ ANH HÙNG ĐI ĂN MÀY?

Nước Việt mình, quá biết về đại đội pháo binh xã Ngư Thủy tỉnh Quảng Bình. Đó là một đại đội pháo binh nữ đầu tiên hồi miền Bắc chống Mỹ. Đại đội được tuyên dương anh hùng. Thế giới biết đến họ từ phim tài liệu rất nổi tiếng của đạo diễn NSND Lê Mạnh Thích và NSƯT Lò Minh:Những cô gái Ngư Thủy.
Mấy chục năm sau, anh Lò Minh và anh Lê Mạnh Thích trở lại Ngư Thủy làm tiếp phim “Trở lại Ngư Thủy”, phản ánh cuộc sống còn biết bao gian khó của các o nữ pháo thủ. Rồi tiếng vang dội lên. Tất cả các o được mời ra Hà Nội chơi. Được nhận quà. Được nhận tình cảm ấm áp của biết bao cơ quan, người dân, lãnh đạo…
Câu chuyện tưởng thế là ngon lành, là đời sống các o ổn định.
Ai ngờ, mấy năm sau mình về, gặp các o, chỉ ròng nước mắt và nước mắt.
Hơn ba chục o không có nhà ở, hay chính xác là đang ở trong những căn lều rách nát, đồ đạc không có, cái áo lành mang cũng không có, bếp lạnh tanh, nhìn cay đắng.
Mình hỏi, sao các o thành tích như vậy, khổ như vậy lại không nằm trong danh sách được làm nhà tình thương, nhà tình nghĩa.
Các o lắc đầu, không biết.
Một o nói, là vì huyện thấy các o được mời ra Hà Nội nhận nhiều quà, nên nghĩ các o nhiều tiền rồi, không cho vào danh sách làm nhà tình nghĩa, tình thương nữa.
Mình hỏi, đợt ấy, các o được nhiều quà, nhiều tiền không?
Các co nói, nhận nhiều phong bì mừng, nhưng quy đổi lại, tiền mặt mỗi người được hơn 3 triệu, có thêm cái ti vi, ti vi mang về thì không có tiền trả tiền điện hàng tháng nên bán rồi. Tiền tiêu vài tháng mua gạo, mắm, hết.
Trong số các o, đa phần là không có chồng, không nhà cửa, không nghề nghiệp. Quê các o thì ở bãi ngang, chỉ kiếm sống bằng những con thuyền nhỏ, cả làng đều nghèo.
Một số o không biết có nghề gì làm thì đi ăn mày. Ăn mày trong làng có, ngoài làng có.
Nói chung là tình cảnh của những nữ anh hùng pháo thủ quá thảm hại.
Mình viết phóng sự in trên Lao Động.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp đọc được, ghi thư về huyện Lệ Thủy, về tỉnh Quảng Bình, tỏ ý không hài lòng về việc địa phương lại bỏ rơi các o pháo thủ anh hùng này.
Thế là làn sóng phản ứng từ địa phương rất khủng khiếp.
Lãnh đạo địa phương cương quyết phản bác chuyện một số o đi ăn mày.
Tại sao lại ăn mày? Để cho các o của một đơn vị anh hùng đi ăn mày? Quan điểm đâu? Bản chất xã hội tốt đẹp đâu? Đảng lãnh đạo đâu? Họ hỏi thế nhưng chính các o lại đi ăn mày.
Anh Phạm Huy Hoàn, Tổng biên tập báo Lao Động gặp mình:
-Gay rồi đấy Vinh. Viết về các nữ pháo thủ của một đơn vị là anh hùng mà còn có người ăn mày. Họ phản ứng dữ dội. Cậu khẳng định lại xem, có ăn mày chứ?
Mình nói:
-Hoặc là họ ăn mày, hoặc là em ăn mày, anh lo gì.
Anh Hoàn nói:
-Vinh về lại, khẳng định bằng một bài nữa, nếu thực sự không ai ăn mày thì tao và mày ăn mày. Tiên sư chúng nó quan liêu.
Mình về. Lúc ấy trên báo Văn Nghệ in một bài của tác giả Quảng Bình phản bác lại báo Lao Động, rằng, đời sống mấy o Ngư Thủy rất được quan tâm, có khó khăn nhưng không ăn mày.
Mình về lại gặp các o. Các o líu lo kể vui lắm. Đoàn này về, đoàn khác về, ai bảo các o nói đi ăn mày, ai đi ăn mày? Tại sao ăn mày?
Các o nói, đây, o này đi mày, o này đi ăn mày, o này đi ăn mày, không nghề nghiệp, không chồng con, nghèo quá, khổ quá, không có chi ăn thì đi ăn mày có chi xấu? Bọn tui đi ăn mày có chi xấu? Có chi xấu? Ăn mày thì nói với nhà báo là ăn mày có chi xấu, có chi sai?
Mấy ông chịu, ấm ức ra về.
Rồi mình cũng gặp lãnh đạo chính quyền. Họ cũng thừa nhận là có một số o đi ăn mày thật, nhưng lại trách, đúng là có một số o đi ăn mày, nhưng sao anh lại viết là ăn mày?
He he
Sau hai bài viết của mình, các đơn vị, các ngành, cá nhân ào ào ủng hộ.
Sự thật về cuộc sống quá mức khổ cực của các o pháo binh Ngư Thủy đã không thể che giấu.
Trong vòng 6 tháng, báo Lao Động đã phối hợp với nhiều đơn vị ủng hộ, làm cho các o hơn ba chục ngôi nhà khang trang, có bàn ghế, giường tủ đàng hoàng.
Các o còn có tiền mua bò, mua lợn, đời sống dần dần ổn định.
Mỗi lần mình về, mấy o chạy ra từ đầu làng, những bàn chân chạy cuống quýt trên cát, ôm lấy mình, chú Vinh về, chú Vinh về, rồi các o kéo vô nhà, bắt ăn cơm, bắt ăn mực, ríu rít, rất cảm động.

Nếu hồi đó mình hèn, cứ viết các o khó khăn chung chung, không dám dùng hai chữ ăn mày, e các o không được như hôm nay.
Lại nhớ, anh Hoàn Tổng biên tập nói:
-Họ hết ăn mày rồi nhé, cuộc sống tốt rồi nhé, tao thưởng mày 500 ngàn.
Mình yêu quý anh Phạm Huy Hoàn vô cùng. Một thằng viết báo trung thực cần lắm một Tổng biên tập trung thực.

-------------

LỖI HẸN BẰNG LĂNG

Nhà thơ Vương Trọng, quân nhân đang tại ngũ Hoàng Đồng Hới cùng tôi, CCB Nguyễn Đình Thái xin thắp nén hương tưởng nhớ các Liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ Quốc. Bài thơ là của nhà thơ Vương Trọng. Bài viết là của quân nhân Hoàng Đồng Hới (Nick Fb: Xóm Rú). Tôi xin trân trọng gửi tới độc giả bài viết của đồng chí Hoàng Đồng Hới và bài thơ của nhà thơ Vương Trọng. Ngày kia 27/7 là Ngày Thương binh - Liệt sĩ. Nhân dân ta, non sông đất nước ta, những đồng đội, những CCB chúng ta sẽ tưởng niệm các anh trong niềm thương nỗi nhớ khôn cùng 

• LỖI HẸN BẰNG LĂNG TÍM

  
  Giữa đỉnh mùa mưa, tầm tã trắng trời. Sáng nay chợt hửng, mình lại ghé thăm các anh chị. Nghĩa trang Liệt sĩ Đức Cơ nay được chỉnh trang quy cũ, khang trang. Cây hoa Bằng Lăng nhỏ và bài thơ “Lỗi hẹn Bằng Lăng tím” của bác Vương Trọng kề bên mộ chị Hoàng Thị Hoa không còn nữa, cảm giác thất vọng kiếm tìm cho mình nỗi nhớ nôn nao. Ngồi bệt bên thềm với bao câu chuyện ùa về, tất cả qua lời kể mà tâm trạng như người trong cuộc vừa mới hôm qua.
  Còn đó những ngày sau giải phóng. Chuyện về các Trung đoàn làm kinh tế từ miền Bắc xa xôi vào khai hoang xóa đói nghèo cho Tây Nguyên như vẫn còn bên tai. Ngày nối ngày, tháng tiếp tháng và năm lại năm, tuổi thanh xuân của các anh chị lấm lem đất đỏ, bom mìn. Thiếu lương thực, quần áo, thuốc men, nhiều trường hợp hy sinh vì Pôn Pốt, Fulro, vì sốt rét cùng bao cái chết bất ngờ như lũ, lốc treo tay. Đến bây giờ có mấy ai hay, biết bao cô gái đôi mươi của đồng quê chiêm trũng nằm lại nơi này, đổi cho những rừng cao su bạt ngàn xanh thẳm của hôm nay là bao linh hồn mãi mãi quây quần chốn đây giữa nhớ nhung vời vợi cố hương. Hẳn mai sau mấy ai còn nhớ “ông già Tháo”, vị phó tư lệnh già nua tay nắm vắt cơm khô ôm gốc cao su rũ lá mà mái đầu bạc phơ rung từng chặp khóc tiếc cho công sức chiến sĩ mình. Những con người như thế, như “già Tháo”, như bao nam nữ chiến sĩ của ông sẽ là huyền thoại, một huyền thoại mang hơi thở cuộc sống đọng trong lòng bao tiếng nói lương tri.
  Nhắc đến “Lỗi hẹn Bằng Lăng tím” của Vương Trọng lại nhớ về tất cả, lại thương nhớ đến nao lòng với chị Hoàng Thị Hoa, người thiếu nữ của làng quê Thượng Tiết - Đại Hưng - Mỹ Đức - Hà Tây đã nằm xuống khi tuổi đời mới chớm đôi mươi, trên môi vẫn mấp máy một lời sau cuối “Mẹ ơi, mẹ!”
  "....Nhớ lại lần em trốn giấc nghỉ trưa vượt qua khu rừng khộp
  Để hái cành hoa tím em yêu
  Nhưng xa quá, chẳng thể nào đến được
  Em chạy về nhanh cho kịp buổi làm chiều.
  Hoa bằng lăng, lời trối trăn em nhắc
  Đồng đội nhìn nhau, khóc
  Rồi khóc cúi nhìn em
  Tháng tám rồi, mùa hoa không còn nữa
  Chỉ có đây, một chùm quả nhỏ
  Em cầm mân mê, mân mê ...rồi tắt thở.
  Chỉ còn một tháng thôi
  Em được ra quân về với mẹ
  Thế mà không thể
  Hoa ơi!"
  --------------------------------------------------------------------------
  LỖI HẸN BẰNG LĂNG TÍM 

  
  (Chư Prông 2007 - Thân tặng Đại tá Trần Văn Khanh)

  
  Ba chục năm rồi em nằm lại Tây Nguyên
  Nghĩa trang Đức Cơ chang chang bia nắng
  Khói hương nhẹ, nước mắt người thì nặng
  Tan trời cao
  Thấm đất sâu
  Em nằm đây mà ta quá xa nhau
  Gọi không thưa, nhìn không thấu
  Đất ôm em đỏ tươi màu máu
  Mà mộ bia trắng đến rợn người
  Anh đứng lặng lần về ký ức.
  
  Một ngày đầu mùa mưa.
  Đất Chưprông, Đức Cơ
  Xôn xao đón mấy trung đoàn lính mới
  Có ngót ngàn lính nữ Hà Tây
  Làm trẻ trung cả núi rừng này
  Quân trang mới, tiếng nói cười tươi rói
  Ríu rít hỏi nhau qua thùng xe tải:
  - Đâu hoa Pơ lang?
  - Đâu chim Chơ rao, Pơ tốc?
  - Đâu nào, hoa tím bằng lăng?
  Đỡ nhau xuống từ xe Gas, xe Zin
  Những đôi má bầu bầu dưới vành mũ cối
  Theo tiếng còi, xếp hàng từng đại đội.
  Bữa ăn đầu tiên tù mù đèn đóm
  Từng mâm
  Ngồi xổm
  Bãi hoang
  Giấc ngủ đầu tiên thấm hơi rừng
  Nhớ nhà trùm chăn, thút thít
  Mắt đỏ, sớm mai thức
  Quê mình biết phía nào trông?
  Ngơ ngơ, ngác ngác
  Điệp trùng bốn phía rừng vây
  Rừng thì nhiều, loi thoi vài ngọn núi
  Khác núi Chùa Hương, chẳng giống Ba Vì
  Dáng cây lạ, lạ từ màu đất
  Hệt như son đỏ quạch dép, giày
  Tóc đen dài, da em mịn trắng
  Sống thế nào với núi rừng đây?
  
  Ba chục năm rồi em nằm lại Tây Nguyên
  Nghĩa trang Đức Cơ chang chang bia nắng
  Khói hương nhẹ, nước mắt người thì nặng
  Ơi Hoa, ơi Hồng...
  Tên các em nhoà đi trong nắng
  Hiện lên cánh rừng khai hoang
  Cao su già, hai em một gốc
  Rễ cây to, tay em thì nhỏ
  Gỗ cây cứng, mà tay em mềm
  Quê nhà chỉ quen việc nhẹ
  Làm thế nào kham nổi hỡi em?
  Xắn tay chặt, vẫn cánh tay con gái
  Cong người bẩy, vẫn eo thon con gái
  Sức mạnh tìm đâu ra?
  Bố ở xa, em trai ở xa
  Đồng đội nam cũng chẳng ở gần
  Có ai đâu mà cậy.
  Mồ hôi trơn cán búa công binh
  Mồ hôi rơi thấm đất bazan
  Phá sản Trần Lệ Xuân để lại
  Trơ ra như đá núi
  Biết hạt giống chờ mùa gieo vãi
  Bazan chờ mùa xanh
  Gốc cây già vẫn bám đất trụ lại
  Thương em bàn tay rộp phồng
  Quấn dẻ mười ngón mà đào, mà chặt
  Em xoay xở vẹo lưng, tức ngực
  Những gốc cây định mức
  Vẫn lầm lỳ thách thức
  Trong mồ hôi, nước mắt
  Trong nắng đổ, mưa rơi
  Nhớ lại những ngày thương lắm em ơi!
  
  Ba mươi năm rồi em về với đất
  Chưprông còn nhắc
  Trận mưa nghiêng ngả rừng khuya
  Tăng tích nước trút vào đầy võng
  Như nước cả trời
  Trút xuống một mình em
  áo quần, tóc tai như ngâm, như tắm
  Võng bạt tụt dây
  Em lăn xuống đất
  Làm bạn em chợt thức
  Trước cười
  Sau khóc
  Thương em co ro chịu rét
  Giữa rừng mưa không có áo quần thay
  Nhen lửa sưởi, khói nhoè củi ướt
  Em đứng run, răng va nhau cầm cập
  Bỗng nhớ sao rơm rạ quê nhà
  Bếp lửa ấm và bàn tay mẹ
  Phương trời biền biệt xa.
  
  Cơn sốt đầu tiên quật em trong chiều vác lồ-ô về dựng lán
  Mồ hôi đầm đìa trán
  Mà rét từ trong xương
  Núi Chư Ty, Phượng Hoàng
  Bỗng dưng nhìn nhợt nhạt
  Bỏ cơm chiều, leo lên võng bạt
  Đắp chăn, rung cả cây rừng
  Đặt xuống đâu nhờ bạn bè ủ ấm
  Lán chưa lợp đất chỗ nào cũng sũng?
  Đống cỏ gianh mới cắt còn tươi
  Em nằm run, mặt bừng bừng đỏ
  Phải chăng hồng cầu ra đi từ đó
  Để lại da vàng, môi thâm
  Mũi tiêm quy- nin chưa lui cơn sốt
  Đã áp- xe đỏ bầm
  Em chống gậy bước đi, cười mếu máo
  Dò dẫm bước về tay bê bát cháo
  Bạn bè ngồi mái lán lợp nhìn theo
  Mùi cháo thơm thức dậy bao cơn đói.
  Mấy tuần liền
  Bột mì ngào nước suối
  Luộc lên, đấy là cơm
  Gạo ít ỏi dành người sốt rét, bị thương.
  Rừng ở đây sao hiếm rau rừng
  Quanh quẩn chỉ đọt sắn
  Mít xanh
  Mào gà dại
  Đắng mồm, không tìm nổi quả chua
  Cơn sốt mấy lần quay trở lại
  Đâu rồi mượt mà mái đầu con gái?
  Chiều gội, tóc dính đầy lược chải
  Bần thần gỡ rối lòng tay
  Biết chẳng thể nào giữ lại
  Thôi đành để suối mang đi.
  
  Anh vẫn còn ở lại với em đây
  Nắng ngày hạ ngời xanh màu quân phục
  Anh mượn bóng mình che em phút chốc
  Như từng muốn che phần áo rách
  Phơi bày lỗ chỗ thịt da em.
  Những năm trời ta chật vật quân trang
  Tiêu chuẩn cấp một năm hai bộ
  Làm sao đủ với người đào gốc, chặt gỗ
  Cày cấy, gieo trồng?
  áo quần anh cũng vá chịt vá chằng
  Thiếu kim chỉ, nhựa cao su mà dán
  Rách rưới con trai là một chuyện
  Đào hố, chặt cây có thể cởi trần
  Nhìn các em vá víu thật đau lòng
  Cổ áo lộn ngoài vào trong
  ống quần quay sau ra trước
  Được vài bữa, lại rách xơ, rách tướp
  Còn chiều nào mà quay, lộn nữa đâu!
  Khéo tay kim chỉ cũng thừa
  Không tìm đâu ra vải làm mụn vá
  Chiếc mùi-soa cuối cùng đã cắt chia nhau.
  
  Mùa mưa ấy Tây Nguyên sao mà lạnh
  Phên lán thưa ào ạt gió rừng
  Ngày không sợ, chỉ lo đêm ngủ
  Quay phía nào cũng buốt sống lưng
  Một chiều tin vui cả khu rừng náo nức
  Xe quân nhu vừa chở về áo rét
  Lính con trai được phát áo "bà bô"
  Lính con gái lĩnh gì mà ríu rít?
  Rừng ChưPrông một chiều nở ngàn bông chuối đỏ
  Tối nhen ngàn bếp lửa
  Đêm ủ hồng ngàn giấc mơ
  áo mút đỏ mỗi em một chiếc
  Cả cỏ cây cũng thắm sắc cờ.
  Lạ kỳ sao áo mút
  ấm như lửa, mềm như da thịt
  Mặc vào tưởng được ai ôm
  Mặc vào thon eo, nở ngực
  Mặc vào muốn được soi gương
  Mặc vào như thành người khác.
  Chiếc áo cấp chống rét
  Mà sao đỏ đẹp đến ngỡ ngàng!
  Chỉ mặc thử cho bạn bè ngắm vuốt
  Rồi vội cởi ra xếp lại gọn gàng
  áo đẹp thế nỡ nào mặc ngủ
  Chỉ ấp iu đã ấm cả đại ngàn
  ấm giấc mơ một ngày nghỉ phép
  áo đỏ ơi, cùng em dạo đường làng.
  
  Mang khát vọng biến Tây Nguyên thành khu cây công nghiệp
  Nhưng cần cái ăn nuôi mình trước
  Phải trồng thêm khoai, đỗ, bí, bầu
  Lạc vàng hoa, ngô phun râu
  Củ sắn đội đất đai nứt nẻ
  Bữa ăn đã bớt dần kham khổ
  Môi bớt thâm, dáng đã bớt gầy
  Nếu có được quần đen và nón trắng
  Có nét làng quê kiểng n?i đây.
  
  Nhưng quê nhà tít tắp
  Máu đổ lại sát gần
  Những tưởng chiến tranh hết rồi từ hôm đắp đê Ba Thá
  Đơn vị em nghe tin giải phóng Sài Gòn
  Tung xẻng cuốc, ôm nhau khóc cười hể hả
  - Hoà bình rồi, hoà bình rồi!
  Chưa đầy tháng tuổi quân đã muốn về với mẹ
  - Hoà bình rồi, cần lính nữ làm chi?
  - Đơn vị vào Tây Nguyên làm kinh tế!
  - Lính mà, có lệnh là đi!.
  
  Dạo ấy lính mình thương vong sao lắm thế
  Vun gốc bí, lựu đạn nổ
  Đào sắn, mìn nổ
  Đi chặt lồ ô, bị phục kích
  Lính nữ chưa quen máu
  Hè nhau khênh bạn, gọi thất thanh
  Chất nổ ấy, găm lại từ chiến tranh
  Và khởi đầu cuộc chiến tranh biên giới
  Đạn pháo cầu vồng qua suối Ca Ma
  Lính Pôn Pốt luồn rừng cài mìn, bắn tỉa
  Rồi thế trận dàn ra hai phía
  Những điểm cao trở thành chốt lửa
  Giành giật, tiến lui
  Đất bazan thêm màu máu đỏ.
  
  Dạo ấy lính mình thương vong nhiều quá
  Đơn vị dành riêng một đại đội đóng quan tài
  Xưởng cưa là tên gọi
  Rừng Mooc- đen rền nhịp xẻ bi ai
  Gỗ hồng sắc, mạch cưa như máu đổ
  Mỗi lần em nhóm bếp run tay
  E ngại khi cho mụn cưa vào lửa
  Lưỡi cưa nấc trong từng mạch gỗ
  Em nghe như lời vĩnh biệt vọng về:
  - Mẹ ơi, ơi mẹ!
  - Mẹ ơi, ơi mẹ!
  Mẹ xa lắm, mịt mù phương bắc
  Tiếng gọi này chỉ núi rừng nghe.
  
  Hoa ơi!
  Anh vẫn còn ở lại với em đây
  Nghĩa trang Đức Cơ chang chang bia nắng
  Đất Chưprông hai năm, hai tháng, bảy ngày em sống
  Qua đói rách
  Qua sốt rét
  Qua đạn thẳng Phun-rô
  Qua pháo vồng Pôn Pốt
  Mà không qua được
  Một ngày tháng Tám em ơi!
  Em dậy sớm nấu cơm cho đại đội
  Việc quen làm đã tám tháng nay
  Lính xưởng cưa còn giấc say
  Đêm qua xẻ tận khuya
  Những mạch gỗ mùi còn khét lán
  Mụn cưa vun cao như những nấm mồ
  Rừng mịt mù mùa mưa
  Từ bếp ra, em lần từng bước
  Chiếc đèn khô bấc
  Lửa đã châm rồi như muốn tắt
  Em lên kho, quờ quạng tìm dầu
  Nghiêng can rót
  Và trời ơi
  Lửa, lửa!
  Can rời tay, dầu pha xăng tung toé
  Lửa bùng to, liếm vệt dầu loang
  Em thành bó đuốc cà- boong
  Chạy kêu thất thanh rồi đổ xuống sàn
  Đồng đội bốn bề lao vào dập lửa
  Cứu được kho mà không cứu được em.
  
  Nằm trong mền chăn ngún khói
  Em thì thào hai tiếng Mẹ ơi
  Mẹ xa quá, làm sao mà đến được
  Em đòi gặp cô Nguyên
  Tận Xê Chín, cô Nguyên không đến kịp
  Em đòi hoa bằng lăng
  Đồng đội khóc
  Nhớ lại lần em trốn giấc nghỉ trưa vượt qua khu rừng khộp
  Để hái cành hoa tím em yêu
  Nhưng xa quá, chẳng thể nào đến được
  Em chạy về nhanh cho kịp buổi làm chiều.
  Hoa bằng lăng, lời trối trăn em nhắc
  Đồng đội nhìn nhau, khóc
  Rồi khóc cúi nhìn em
  Tháng tám rồi, mùa hoa không còn nữa
  Chỉ có đây, một chùm quả nhỏ
  Em cầm mân mê, mân mê ...rồi tắt thở.
  Chỉ còn một tháng thôi
  Em được ra quân về với mẹ
  Thế mà không thể
  Hoa ơi!
  
  Đồng đội mặc cho em áo mút
  Chiếc áo mới nguyên, em cất đáy ba lô
  Hơn một năm qua
  Em để dành, như chưa hề mặc
  Bè bạn thương em nghẹn từng tiếng nấc
  Xưởng cưa xuất thêm một chiếc quan tài
  Tiễn em về với đất
  Chân núi Phượng Hoàng mỗi ngày một chật
  Ba ngàn liệt sĩ quanh em.
  
  Ngày chuyển em về nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ
  Nhiều thứ tan đi mà vẹn nguyên áo mút
  Là đốm lửa ký ức
  Sưởi em qua quạnh vắng núi rừng
  Là tín hiệu báo cho anh biết
  Chính là em, chẳng thể nào nhầm.
  
  Tròn ba mươi năm em về với đất
  Tây Nguyên từng mùa đổi khác
  Những đơn vị nhỏ nhoi khai hoang thời ấy
  Đã lớn lên, hợp thành một Binh đoàn
  Đói rách ấy đã lùi về quá khứ
  Thiếu thốn ấy chỉ còn trong chuyện kể
  Quanh chỗ em nằm, Đức Cơ hoá phố
  Đường Mười Chín phẳng căng mặt nhựa
  Cao su đơn vị anh trồng xanh tận suối Ca Ma
  Làng Nú, làng Tung xác xơ ngày ấy
  Ấm no tươi khuôn mặt từng nhà
  Gặp lại, bà con rơi nước mắt
  Ơn những người ngày đầu về mở đất
  Có tên em trong chuyện kể buôn làng...
  
  Ơi Hồng, ơi Hoa...
  Cành hoa ấy hôm nay anh không tìm thấy được
  Đã qua rồi mùa tím bằng lăng.

  
  (Vương Trọng- 5/2007).

  
  

  

  
  

ĐƯỜNG VỀ TRẬN ĐỊA NĂM XƯA

Sắp đến kỷ niệm 66 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, LÃO NÔNG PHU xin đăng hoạt cảnh thơ ĐƯỜNG VỀ TRẬN ĐỊA NĂM XƯA. Tác phẩm này đã đoạt giải 3 (duy nhất về hoạt cảnh thơ) thể loại kịch bản sân khấu trong cuộc thi sáng tác thơ, ca khúc, kịch bản sân khấu với chủ đề "Bản hùng ca Người chiến sĩ quân khí anh hùng" nhân kỷ niệm 60 năm ngày truyền thống ngành Quân khí (16/9/1951 - 16/9/2011) do Cục Quân khí - Tổng cục Kỹ thuật QĐNDVN tổ chức năm 2011. 

                    ĐƯỜNG VỀ TRẬN ĐỊA NĂM XƯA

                                                                                                  HOẠT CẢNH THƠ

           Tác phẩm đoạt giải ba của Cục Quân khí QĐND Việt Nam, thể loại kịch bản sân khấu trong cuộc vận động sáng tác nhân kỷ niệm 60 năm ngày truyền thống của Ngành Quân khí Việt Nam (16/9/1951 – 16/9/2011). Đây là một trong 3 giải ba, hai giải khuyến khích của LLVT tỉnh Quảng Ninh và được Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Quảng Ninh tặng giấy khen.

       

    NHÂN VẬT : Ông Bảng: 60 tuổi, Cựu chiến binh

                           Ông Bôn: 61 tuổi, Thương binh - Cựu chiến binh

                           Bà Nhạn: 56 tuổi, Nông dân, mẹ Vân

                           Duy: 25 tuổi, Thượng uý Quân khí, con trai ông Bôn

                           Vân: 21 tuối, Giáo viên Mẫu giáo, con gái bà Nhạn - người yêu Duy

                  

Chuyện kịch xảy ra vào khoảng gữa buổi sáng một ngày mùa hè đẹp trời tại một làng quê ở Bắc Ninh . Một nét nhạc ca khúc “ Tấm áo chiến sỹ mẹ vá năm xưa”.

                                                  MÀN MỞ

Ông Bảng trong trang phục bộ đội xuân hè kiểu cũ , mũ cối sờn mép,  một bên vai khoác chiếc ba lô bạc màu

Ông Bảng:             -    Đây đã đến ngã ba lối rẽ  

                                     Ngôi đình thôn Đình vũ vẫn còn đây

                                     Dòng sông Vân vẫn xanh ngát bóng cây

                                     Trận địa cũ, giờ mái trường tươi ngói đỏ

                                     Ôi. cảnh cũ ngày xưa còn đó!

                                     Ngưòi xưa ơi, còn nhớ đến ta không?

                                     Thấp thoáng bóng người hái bắp bên sông

                                     Liệu có còn ai nhận ra người lính cũ?

                                       Thôi, chi bằng ta cứ qua lối rẽ

                                     Vào nơi xưa trận địa pháo xem sao? (Lặng nhìn một lát)

                                       Có phải đây là dấu tích chiến hào

                                     Hầm chỉ huy của Trung đội trưởng?

                                     Còn kia là hầm “Binh công xưởng”

                                     Nơi anh Bôn quân khí trực ngày đêm?

                           Vân xuất hiện. Cô mặc áo cổ cánh sen nền trắng, chấm hoa nhỏ nền nã, trên tay  cầm mấy thứ đồ chơi Mẫu giáo. Cô đứng phía xa xa, vẻ phân vân                                  

Vân: ( Chững lại vài giây, nói nhỏ một mình)

                                -   Hẳn trường ta có khách lạ đến thăm

  ( Với ông Bảng )        Dạ, cháu xin chào bác

Ông Bảng: ( Đang nhìn phía khác, quay lại thoáng ngỡ ngàng )

-      Vâng, chào cô, chắc cô là cô giáo

    Tôi từ xa ghé lại nơi đây

  (Đến gần Vân)                                                                                                                                                                                                                               

- Chẳng giấu gì cô, tôi mới tới sáng nay

                                       Là để thăm người quen, tìm cảnh cũ

Vân:(Mau mắn)           - Dạ xin thưa, bác tìm thăm ai thế ạ?

                                       Và tìm chi nơi trận địa xưa

                                       Cháu giúp gì được cho bác bây giờ?

                                       Cháu là Vân, nhà cạnh đình Đình vũ

Ông Bảng: (Bước lại gần Vân, thay đổi cách xưng hô,giọng gần như reo lên)

                                   -  Ôi, thật may, bác có người quen cũ

                                      Đã quen thời quân ngũ ở nơi đây

                                      Ba sáu năm, từ ngày ấy đến nay

                                      Biền biệt, chưa một lần gặp lại

Vân: ( Vẻ mặt nửa bí mật, nửa hóm hỉnh)

                                   -  Cháu đoán thử thế này có phải

                                      Chắc chủ nhà nơi bác đóng quân?

Ông Bảng: (cười to)   -  Cháu rất thông minh, bác ở nhà dân

                                      Cụ là một thầy giáo làng bình dị

Vân:(Nhẹ giọng)         - Dạ thưa bác, cụ tên gì thế ạ?

                                      Cháu hậu sinh chẩng thể biết được đâu

Ông Bảng:                  - Hai cụ sinh ra chỉ có một gái đầu

                                      Cụ ông hình như  là Lê Hữu Mậu

Vân: (Nói một mình) -  ( Chẳng có lẽ đó là  ông ngoại

                                      Nhưng tên ông Trần Duy Mại sao cơ?

                                      Mình mới sinh, ông mất tự bao giờ

                                      Điều này chắc mẹ mình mới biết ! )

( Quay sang ông Bảng )  Đã đến giờ, cháu xin lên lớp

                                      Bác theo ngõ này thẳng đến ngã ba

                                      Và hỏi thăm đến các cụ già

                                      Thế nào cũng tìm được người muốn gặp

Bà Nhạn ra. Bà mặc áo  màu cánh sen, tay cầm nón, giọng đon đả, nhẹ nhàng

Bà Nhạn : (Với con) -    Kìa Vân, mẹ đi tìm con khắp

                                      Anh Duy mới về nghỉ  phép đó, con

                                      Nó đi sau, cùng với bác Bôn

                                      Chắc lát nữa tới đây cùng bác ấy

Ông Bảng quan sát bà Nhạn hồi lâu, nhíu mày giây lát, gật gật đầu như mới chợt nhớ ra

Ông Bảng:                  -Kìa có phải là bà không đấy !  

                                      Bà Nhạn ơi, còn nhận được ai không?                                                           (Bà Nhạn chững lại nhìn ông khách lạ, ngỡ ngàng giây lát rồi chợt buông giọng thốt)                                                                                                                                                                                       Bà Nhạn:                     

                                      -         Quên làm sao chốt cao xạ bên sông

                                       Bác Bảng. Trời, phải bác không, bác Bảng?

Ông Bảng:( Cười lớn)    Vâng, đúng tôi, mấy chục mùa mưa nắng

                                       Người lính bên sông mới lại trở về đây

                                       Làng thôn xưa nay đã đổi thay

                                       Nhưng tấm lòng thì vẫn  không thay đổi

Vân: (Hết nhìn mẹ lại nhìn ông Bảng)

                                   -    Có lẽ chính đây là người bộ đội

                                       Mẹ vẫn thường hay kể con nghe

                                       Chính là ngưòi chẳng quản hiểm nguy

                                       Cứu  ngoại con thoát ra tầm lửa đạn                                 Ông Bảng:( Cười ngượng nghịu,vẻ lảng chuyện)

                                       Nói thế này không sợ là quá đáng

                                       Chính mẹ con cứu bác khỏi hy sinh

                                       Vì thương binh, mẹ cháu đã quên mình

                                       Cứu bác và bác Bôn thoát chết

Bà Nhạn:(Nhìn ông Bảng, lắc đầu, nửa có vẻ trách dỗi, nửa xí xoá)        

-                                     Gớm, bao nhiêu câu, bác giành phần nói hết

                                       Tình quân dân, vì nghĩa lớn chẳng nề chi

(Vẫy tay ra hiệu cho con)         Thôi, Vân ơi, con hãy rảo bước đi

                                       Đón anh Duy và bác Bôn tới nhé

Vân đi           

Bà Nhạn :                    -   Anh bộ đội Duy sắp trở thành con rể

                                        Bác biết Duy là con của ai không?

(Nhìn ông Bảng, nhưng lại tự trả lời luôn)

                                        Chính là trai của trung sĩ Đỗ Viết Bôn

                                        Lính Quân khí của Tiểu đoàn cao xạ pháo

                                        Người lính ấy lại cùng nhóm máu

                                        Cứu cha tôi sống lại năm nào

Ông Bảng :(Trầm lại) -   Tôi phục viên vào tháng bẩy năm sau

                                        Chẳng nắm được thông tin đơn vị cũ

                                        Đồng đội rồi mỗi nơi một đứa

                                        Được gặp anh Bôn là quý lắm rồi

 Ông Bôn, Duy, Vân ra. Ông Bôn mặc quân phục kiểu cũ bằng vải ga-ba-đin ngắn tay, ngực đeo huy hiệu Thương binh, tay trái cụt đến bả vai. Duy chững chạc trong bộ quân phục. Ông Bôn đến gần, bàn tay lành đặt lên vai ông Bảng, giọng đầy xúc động

                                                                  

  Ông Bôn:                     - Xin đón mừng người đồng đội của tôi

                                           Ngót bốn chục năm, bây giờ gặp lại                         

( Lùi ra xa, ngắm nghía)  - Ôi, vẫn như xưa, tôi còn nhớ mãi                                                                                                         

                                           Anh hát chèo hay nhất Đại đội ta                                                                                                                                                                                                                             (Nhỏ giọng, xót xa)           Trung đội mình có hai cậu đã đi xa

                                           Đứa Liệt sĩ, đứa ốm đau thì mất!

 (Tha thiết)                         Nhưng tấm lòng thì thuỷ chung như nhất

                                           Đồng đội ơi, xin hãy nhớ về nhau

Duy:(Đầy vẻ tự hào)       -  Bác, cha trước, con lại tiếp sau

                                           Hai thế hệ cùng chung câu đồng chí

                                           Cha thắng Mỹ với tinh thần Quân khí,

                                           sáu mươi năm anh dũng, kiên cường

Vân:(Đến bên mẹ, băn khoăn, ngập ngừng, nhìn cả hai người khách như dò hỏi)

                                      -   Có môt điều con muốn được tỏ tường

                                          Thưa mẹ và thưa hai bác

                                          Chỉ mới thôi, con vừa được biết

                                          Ông ngoại con sao lại hai tên?

Bà Nhạn: (Cầm tay con trìu mến, rồi nhìn hai người khách)

                                       -  A, điều này mẹ chưa nói với con

                                          Lê Hữu Mậu là bí danh hồi kháng chiến

                                          Hai bác đây chỉ biết có một tên

                                          Mẹ là Trần Thị Nhạn đó  con

                                          Chính họ gốc nhà ta bên đằng ngoại

Duy: (Nhanh nhẹn đến gần bà Nhạn tiếp lời)

                                           - Và thưa bác, điều này có phải?

                                          Giữa làn bom bác đã cứu cha con

                                          Bác xông pha vào lúc địch dội bom

                                          Quyết không để thương vong lần nữa

Ông Bảng: ( Bồi hồi cảm động, giọng xa xăm, nghẹn ngào)

                                     -    Bà ấy  như  thoi, lao vào dập lửa

                                          Bác mê man, bà ấy xốc lên vai

                                          Rồi cõng bác thẳng về nơi trạm xá

                                          Dứt cơn mê, bác hỏi cô y tá

                                          Mới biêt rằng bà ấy cũng bị thương

Bà Nhạn: (Nhìn ông Bảng xua tay, lắc đầu nhè nhẹ)   

                                     -  Vết thương tôi cũng chỉ bình thường

                                         Ông mất máu tưởng chừng không qua nổi

                                         Thế mà lúc mới vừa tạm khỏi

                                          Đã hỏi ngay: “ Cô Nhạn có sao không? “

Ông Bôn: (Tiếp mạch hồi ức):                                                                                                                                                                                        - Vẫn còn đau, bà ấy chống gậy sang                                                                                                                                                                                 

                                          Nhường tôi hết nào cam, nào chuối

                                          Lúc cân đường, khi chỉ là múi bưởi

                                          Tận tình như chăm sóc người anh

                                          Ngày quê ta đã hết chiến tranh

                                          Vết thương nặng, tôi vào khu điều dưỡng

                                          Gia đình riêng, nhưng vài tuần lại xuống

                                           Bà chăm tôi như thể người thân

Ông Bảng: (Đến gần ông Bôn và bà Nhạn, ba người hướng về Vân và Duy. Vân thẹn thùng nép vào sau vai Duy)   

                                         -  Và hôm nay hạnh phúc đã ươm mầm

                                            Hai con  sắp trở thành đôi, thành lứa

         Tình quân dân sắt son qua đạn lửa

         Lại nở hoa kết quả thắm đồng quê

Bà Nhạn: (Tiến về phía trước một bước, như nói với khán giả)                    

                                            Quân với dân vẫn trọn vẹn câu thề

                        Gian khổ, đau thương vẫn thắm tình cá nước

                    Vẫn thuỷ chung, nghĩa nồng nàn sau trước

                   Nào, ta hát câu Quan họ giữa quê hương

Tât cả: (Mọi người hát theo làn điệu Tương phùng, tương ngộ - Dân ca Quan họ Bắc ninh)

                                              Khi xuân về (là) trên quê hương tươi đẹp (i)

                                              Trăng (i) sáng tỏ, (i), ta ngỏ câu ân tình

                                              Trên (i) quê (ì)  mình, cảnh đẹp như ước mơ

                                              Vui (í) đêm hôm rằm, tình đẹp như ý thơ

                                              Bên (i) dòng sông ( í a a là) dòng sông

                                              Trận địa (í à) ngày xưa (i)  nay đã nên đồng xanh

                                              Nay đã nên trường xinh (ì ì a)

                                              Ngày vui (i), đêm hội (i) vui hội (a) ta vào mùa

                                             Ước (í) mơ bảo đời , ngàn lời ( à)  ta hát lên

                                             Sắt (í) son lời thề , tình thêm đẹp (là) quân với dân.

           (Về kết)                      Gái (í) trai quê mình(ì), tình thêm đẹp (là) đôi lứa đôi

                                                                                   

                                                                                                 HẠ MÀN

                                                                                      NGUYỄN ĐÌNH THÁI